ιστημι

ιστημι
    ἵστημι
    тж. med. (fut. στήσω - дор. στᾱσῶ, impf. ἵστην, aor. 1 ἔστησα - дор. ἔστᾱσα и στᾶσα, Anth. тж. ἕστᾰσα; conjct.: praes.- impf. ἱστῶ, aor. 2 στῶ; opt.: praes.- impf. ἱσταίην, aor. 2 σταίην; imper.: praes. ἵστη, aor. 2 στῆθι; praes.- impf. inf. ἱστάναι; part. praes.- impf. ἱστάς; med.: praes. ἵστᾰμαι, fut. στήσομαι, impf. ἱστάμην, aor. 1 ἐστησάμην, pf. ἕσταμαι; praes.- impf. conjct. ἱστῶμαι; praes.- impf. opt. ἱσταίμην; imper. praes. ἵστᾰσο; inf. praes.- impf. ἵστασθαι; part. praes.- impf. ἱστάμενος; pass.: fut. 1 σταθήσομαι, aor. 1 ἐστάθην; adj. verb. στατός; только для неперех. знач.: fut. 3 ἑστήξω и ἑστήξομαι, aor. 2 ἔστην - дор. ἔστᾱν, эп. στῆν, pf. ἕστηκα - дор. ἕστᾱκα, 1 л. pl. ἕστᾰμεν, ppf. ἑστήκειν и εἱστήκειν - 3 л. pl. ἑστήκεσαν и ἕστᾰσαν; conjct. ἑοτῶ, opt. ἑσταίην, imper. ἕστᾰθι - эол.-дор. στᾶθι, inf. ἑστάναι и ἑστηκέναι, part. ἑστώς, ῶσα, ώς (или ός) и ἑστηκώς, υῖα, ός)
    1) ставить, расставлять
    

(πελέκεας ἑξείης, δρυόχους ὥς, δώδεκα, med. κρητῆρας Hom.)

    2) ставить, укреплять, подпирать
    

(τὰς ἀμπέλους ἐν τοῖς καλάμοις Arst.)

    3) ставить, помещать размещать
    

(πεζοὺς ἐξόπιθε Hom.; τὰς ἀγέλας πλησίον τινός Xen.; τὰ μὲν ἐκ δεξιῶν, τὰ δὲ ἐξ εὐωνύμων NT.)

    τελευταίους στῆσαι τοὺς ἐπὴ πᾶσι Xen. — расположить резервы в тылу

    4) выставлять вперед, устремлять
    

(λόγχας καθ΄ αὐτοῖν Soph.)

    5) ставить, воздвигать
    

(τρόπαιον Soph., Isocr., Plat., med. Xen., Arph.; ἀνδριάντα Her.; μνημεῖον ἀνδρείας τινὸς χάριν Arph.)

    ἄξιος σταθῆναι χαλκοῦς Arst. — достойный, чтобы ему воздвигли медную статую;
    ἱστὸν στήσασθαι Hom. — водрузить мачту

    6) возводить, строить
    

(τὰ μακρὰ στῆσαι τείχη Thuc.)

    7) ставить на весы, взвешивать
    

(χρυσοῦ δέκα τάλαντα Hom.; τὰ χρήματα ἀριθμεῖν, μετρεῖν καὴ ἱ. Xen.; μεγάλα βάρη Arst.)

    ἐπὴ τὸ ἱστάναι ἐλθεῖν Plat. — прибегнуть к взвешиванию

    8) становиться
    

(ἄντα τινός, παρά τινα Hom.)

    ἀλλά μοι ἆσσον στῆθι Hom. — подойди же ко мне;
    στὰς εἰς τὸ μέσον Xen. — выйдя на середину (лагеря);
    στῆσαι ἐς δίκην Eur. — (пред)стать перед судом

    9) стоять, опираться, покоиться
    

(ἀργύρεοι σταθμοὴ ἐν χαλκέῳ ἔστασαν οὐδῷ Hom.)

    10) стоять, вздыматься, выситься
    

(στήλη ἐπὴ τύμβῳ ἑστήκει Hom.)

    κρημνοὴ ἕστασαν ἀμφοτέρωθεν Hom. — кругом возвышались кручи

    11) поднимать
    

ἱ. μέγα κῦμα Hom.(о реке) вздымать высокие волны, сильно волноваться;

    ὀρθὸν οὖς ἵ. Soph. — настораживать уши;
    ὀρθὸν κρᾶτα στῆσαι Eur. — поднять голову;
    ἵστασθαι βάθρων Soph. — вставать со своих мест;
    κονίης ὀμίχλην ἱ. Hom. — взбивать тучу пыли;
    κονίη ἵστατο ἀειρομένη Hom. — пыль поднималась столбом;
    ἀλγήσας ἵσταται ὀρθὸς ὅ ἵππος Her. — от боли конь поднялся на дыбы;
    δοῦρα ἐν γαίῃ ἵσταντο Hom. — копья торчали из земли;
    ὀρθαὴ αἱ τρίχες ἵστανται ὑπὸ τοῦ φόβου Plat. — волосы становятся дыбом от страха

    12) поднимать, возбуждать
    

(φυλόπιδα Hom.; μῆνιν Soph.)

    ἵστατο νεῖκος Hom. — возник спор;
    πολέμους ἵστασθαι Her. — вести войны;
    στᾶσαι ὀρθὰν καρδίαν Pind. — воспрянуть духом

    13) поднимать, испускать
    

(βοήν Aesch., Eur.; κραυγήν Eur.)

    τίς θόρυβος ἵσταται βοῆς ; Soph. — что это за крики раздаются?

    14) med. держаться, вести себя
    

(ἐν ταῖς περιπετείαις εὖ ἵστασθαι καὴ νουνεχῶς Polyb.)

    15) останавливать, задерживать
    

(ἡμιόνους τε καὴ ἵππους Hom.; τέν φάλαγγα Xen.; τὸν ῥοῦν Plat.; αἱ ἐναντίαι κινήσεις ἱστᾶσι ἀλλήλας Arst.; ὅ τῆς γενέσεως ποταμὸς οὔ ποτε στήσεται Plut.)

    ἵ. τέν ψυχέν ἐπί τινι Plat. — останавливать свое внимание на чем-л.;
    ἐπί τινος τὸν λόγον ἱ. Sext. — остановиться на каком-л. вопросе (ср. 19);
    στῆσαι ἐπί τινος τέν διήγησιν Polyb. — закончить на чем-л. свое повествование;
    ὃς τὰ ὄμματα ἔστησεν Plat. — у него (т.е. умирающего Сократа) глаза остановились

    16) переставать, прекращать
    

στήσεται ἀδικῶν Dem. — он перестанет дурно поступать

    17) сдерживать, подавлять
    

(τοῦ θανάτου τὸ δέος Plut.)

    18) останавливаться
    

ἄγε στέωμεν Hom. — давай остановимся;

    τοῦτο ἀνάγκη στῆναι Arst. — здесь необходимо остановиться

    19) устанавливать, учреждать или вводить, устраивать
    

(χορούς Her., Soph.; ἑορτάν Pind.; med.: ἀγῶνα HH.; ἤθεά τε καὴ νόμους Her.)

    ἀγορέ δέκα ἡμερέων οὐκ ἵσταται Her. — в течение десяти дней рынок бездействует;
    ἐπὴ τούτου προτέρου στήσομεν τὸν λόγον Sext. — с этого мы начнем свою речь (ср. 15);
    ἐπὴ στόματος δύο μαρτύρων καὴ τριῶν σταθήσεται πᾶν ῥῆμα NT. — на основании показаний двух или трех свидетелей (да) будет решено любое дело

    20) совершать, справлять
    

(κτερίσματα Soph.; τῇ Μητρὴ παννυχίδα Her.)

    21) превращать, делать
    

(στῇσαι δύσκηλον χθόνα Aesch.)

    22) назначать, провозглашать
    

(τινὰ βασιλέα, ὅ ὑπὸ Δαρείου σταθεὴς ὕπαρχος Her.; τινὰ τύραννον Soph., med. Alcaeus ap. Arst.)

    23) назначать, определять
    

(ἡμέραν NT.)

    τριάκοντα ἀργύρια ἱ. τινί NT. — предложить кому-л. тридцать серебренников

    24) med. начинаться, наступать
    

ἔαρος ἱσταμένοιο Hom., Hes. — с наступлением весны;

    ἦν ἱσταμένου τοῦ μηνὸς εἰνάτη Her. — был девятый день нового месяца

    25) находиться в покое, быть неподвижным
    

(οἱ στρόβιλοι ἑστᾶσί τε καὴ ἅμα καὴ κινοῦνται Plat.)

    τίφθ΄ οὕτως ἕστητε τεθηπότες ; Hom. — отчего вы (словно) оцепенели?;
    κατὰ χώρην ἱ. Her. — оставаться на (своем) месте

    26) оказывать сопротивление, противиться
    

(πρὸς οὐ δικαίους Thuc.; αὐξομένῳ τῷ Δημητρίῳ Plut.)

    οἱ πολέμιοι οὐκέτι ἔστησαν, ἀλλὰ φυγῇ ἄλλος ἄλλῃ ἐτράπετο Xen. — противники не устояли, а побежали врассыпную

    27) быть устойчивым, твердым
    

(οὐδὲν ἑστηκὸς ἔχειν Arst.; λόγος μεθοδικὸς καὴ ἑστώς Polyb.)

    ἑστηκυῖα ἡλικία Plat. — устоявшийся, т.е. зрелый возраст;
    ἄνεμος κατὰ βορέαν ἑστηκώς Thuc. — ветер, постоянно дувший с севера

    28) (= усил. εἶναι См. ειναι) находиться, пребывать, быть
    

τὰ νῦν ἑστῶτα Soph. — нынешние обстоятельства;

    ἐν ὡραίῳ ἕσταμεν βίῳ Eur. — я достиг зрелого возраста;
    οἱ ἑστῶτες εἶπον NT. — находившиеся (там люди) сказали;
    ξυμφορά, ἵν΄ ἕσταμεν Soph. — беда, в которую мы попали;
    ἐπὴ ξυροῦ ἱ. ἀκμῆς погов. Hom. etc. — находиться на острие бритвы, т.е. в критическом положении


Древнегреческо-русский словарь - М.: ГИИНС. . 1958.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Полезное


Смотреть что такое "ιστημι" в других словарях:

  • ίστημι — ἵστημι (ΑΜ) 1. τοποθετώ όρθιο κάτι, στήνω («ἔγχος μέν ῥ ἔστησε φέρων πρὸς κίονα» Ομ. Ιλ.) 2. (για ανδριάντες, οικοδομές, τρόπαια) ιδρύω, εγείρω («ἔστησε τρόπαια») μσν. (το μέσ.) ἵσταμαι 1. είμαι όρθιος, στέκομαι 2. (για οικοδομήματα) υψώνομαι,… …   Dictionary of Greek

  • ἵστημι — make to stand pres ind act 1st sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • στᾶσαν — ἵστημι make to stand aor part act fem acc sg ἵστημι make to stand aor part act neut nom/voc/acc sg (doric) ἵστημι make to stand aor ind act 3rd pl (doric) ἵστημι make to stand aor ind act 3rd pl (doric) στάζω drop fut part act fem acc sg (doric) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • στῆτον — ἵστημι make to stand aor imperat act 2nd dual ἵστημι make to stand aor subj act 3rd dual ἵστημι make to stand aor subj act 2nd dual ἵστημι make to stand aor ind act 2nd dual (homeric ionic) στάζω drop fut ind act 3rd dual (doric) στάζω drop fut… …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • στᾶσαι — ἵστημι make to stand aor part act fem nom/voc pl ἵστημι make to stand aor imperat mid 2nd sg (doric) ἵστημι make to stand aor inf act (doric) στάζω drop fut part act fem nom/voc pl (doric) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • στᾶσον — ἵστημι make to stand aor imperat act 2nd sg (doric) ἵστημι make to stand fut part act masc voc sg (doric) ἵστημι make to stand fut part act neut nom/voc/acc sg (doric) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • στῆσαν — ἵστημι make to stand aor part act neut nom/voc/acc sg ἵστημι make to stand aor ind act 3rd pl (homeric ionic) ἵστημι make to stand aor ind act 3rd pl (homeric ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • στῆσον — ἵστημι make to stand aor imperat act 2nd sg ἵστημι make to stand fut part act masc voc sg ἵστημι make to stand fut part act neut nom/voc/acc sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • στῆτε — ἵστημι make to stand aor imperat act 2nd pl ἵστημι make to stand aor subj act 2nd pl ἵστημι make to stand aor ind act 2nd pl (homeric ionic) στάζω drop fut ind act 2nd pl (doric) στέαρ hard fat neut nom/voc/acc dual …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • στήσει — ἵστημι make to stand aor subj act 3rd sg (epic) ἵστημι make to stand fut ind mid 2nd sg ἵστημι make to stand fut ind act 3rd sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • στήσουσι — ἵστημι make to stand aor subj act 3rd pl (epic) ἵστημι make to stand fut part act masc/neut dat pl (attic epic doric ionic) ἵστημι make to stand fut ind act 3rd pl (attic epic doric ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»